კვების სისტემის დანიშნულებაა უზრუნველყოს შესაბამისი პროპორციის სამუშაო ნარევის მომზადება და მისი მიწოდება ცილინდრის წვის კამერაში. კვების სისტემის ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტებია ბენზინის ძრავის შემთხვევაში: საწვავის ავზი მასში მოთავსებული ელექტრო ტუმბოთი, რომელიც აღჭურვილია მფილტრავი ელემენტით, დაბალი წნევის მილსადენები ბენზინის ძირითადი ფილტრით და სამუშაო ნარევის წარმოქმნის სისტემა. დიზელის ძრავის შემთხვევაში: კონსტრუქციული ელემენტები ანალოგიურია. განსხვავება მხოლოდ მაღალი წნევის კონტურის არსებობაა თავისი მაღალი წნევის ტუმბოთი.
სამუშაო ნარევის წარმოქმნის სისტემა ავტომობილის განვითარებასთან ერთად დაიხვეწა და უფრო განსხვავებული გახდა წინა სისტემებთან შედარებით. სამუშაო ნარევის პირველი სახეობა არის კარბურატორი, რომელიც მუშაობს ე.წ სტატიკური ინფორმაციის საფუძველზე. რაც იმას ნიშნავს, რომ მას არ შეუძლია ონლაინ რეჟიმში ცვალოს სამუშაო ნარევის პროპორცია ძრავის მუშაობის რეჟიმიდან გამომდინარე. კარბურატორით აღჭურვილი კვების სისტემა არ მოიცავს ცალკე გამოყოფილ ჰაერის მიწოდების სისტემას, ის გაერთიანებულია კარბურატორთან. კაბურატორით აღჭურვილი კვების სისტემის შემთხვევაში ძრავის ცილინდრებს სამუშაო ნარევი მიეწოდება შეწოვით ანუ თვითდინებით. შესაბამისად კარბურატორში სამუშაო ნარევის მიღება წარმოებს ჰაერის მოძრაობის სიჩქარეზე დამოკიდებულებით. კერძოთ: რაც უფრო მეტია ბრუნთა რიცხვი, მით უფრო მაღალია კარბურატორის დიფუზორში გამავალი ჰაერის ნაკადის სიჩქარე და შესაბამისად მიწოდებული საწვავის ოდენობაც მეტია. კარბურატორის ძირითადი ელემენტებია: ჰაერისა და ბენზინის ე.წ "ჟიკლიორები" საიდანაც ხდება შესაბამისად ჰაერისა და ბენზინის მიწოდება, დიფუზორი ან დიფუზორები, ტივტივა კამერა რომელიც კარბურატორში არსებული საწვავის დონის მუდმივობას უზრუნველლყოფს, დამაჩქარებელი ტუმბო, რომელიც მყისიერი დატვირთვისას ე.წ ბუსტ რეჟიმში გამოიყენება და ძრავის უქმსვლაზე მუშაობის რეგულატორი, რომელიც ბოლო პერიოდში უმეტესად გამოიყენებოდა ელექტრო ამძრავით.
ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად კარბურატორის გამოყენება შეიზღუდა. ის ჩაანაცვლა სამუშაო ნაევის წარმოქმნის განსხვავებულმა სისტემამ, რომელშიცად საწვავისა და ჰაერის მიწოდების სისტემა ცალ-ცალკე დაიყო. კერძოდ: საწვავის მიწოდების სისტემაში გამოვიყენეთ ელექტრო-მაგნიტური ფრქვევანა, ხოლო ჰაერის მიწოდების კონტური საწვავის მიწოდების კონტურისგან დამოუკიდებელია. აღნიშნულ სისტემას შეფრქვევის სისტემა ეწოდება ე.წ პრისკი. თავდაპირველი ვარიანტი ითვალისწინებს შემშვებ კოლექტორზე ერთი ფრქვევანის გამოყენებას, რომლის მიერ გაფრქვეული საწვავის ნაკადის მართვა ხორციელდება ნაკადის რეგულირების ფარის მეშვეობით. აღნიშნული სისტემის შემდგომი განვითარებაა ე.წ წერტილოვანი პრისკი, რომელიც გულისხმობს იმდენი ფრქვევანის არსებობას, რამდენი ცილინდრიც აქვს ძრავს. აღნიშნულ სისტემას ცალკე კონტურად გამოყოფილი აქვს ჰაერის მიწოდების სისტემა, რომელიც აღჭურვილია სამუშაო ნარევის წარმოქმნისთვის საჭირო ჰაერის ოდენობის განმსაზღვრელი სენსორებით, ასევე ძრავის დატვირთვის რეჟიმის ცვლილების განსახორციელებლად საჭირო დროსელის კვანძით. თანამედროვე კვების სისტემა აღჭურვილია ელექტრონული მართვის ელემენტებით. სამუშაო ნარევის წარმოქმნის ელექტრონული მართვის სისტემის დახმარებით კვების სისტემა ახორციელებს უკვე დინამიკური ინფორმაციის საფუძველზე, რაც ნიშნავს ძრავის ონლაინ რეჟიმში მიმდინარე პროცესების შესაბამისად სამუშაო ნარევის პროპორციის მომზადებას. ბენზინით მომუშავე ძრავების კვების სისტემის განვითარების საბოლოო ეტაპია ბენზინის უშუალო შეფრქვევა ძრავის ცილინდრის წვის კამერაში. აღნიშნული კვების სისტემის განმასხვავებელი კონსტრუქციული ელემენტებია: მაღალი წნევის კონტური, რომელიც აღჭურვილია მაღალი წნევის ტუმბოთი, მაღალი წნევის მილსადენებით, გამანაწილებელი მილსადენებით, რომელიც თავის მხრივ აღჭურვილია წნევის სენსორითა და რეგულატორით.
(სურათი: champion777.ucoz .com)
დიზელის ძრავის კვების სისტემა არსებობს ძირითადად ორგვარი კონსტრუქციის. ორივე შემთხვევაში გვაქვს ორი განყოფილება: დაბალი და მაღალი წნევის. მაღალი წნევის კონტური ადრეულ ვარიანტებში გვაქვს: მაღალი წნევის სექციებიანი ტუმბო (სექციების რაოდენობა ძრავის ცილინდრების რაოდენობის ტოლია), მაღალი წნევის მილსადენები და მექანიკური ამძრავის ან ელექტრო მაგნიტური ფრქვევანა. კვების სისტემის მეორე ვარიანტი არის Common Rail სისტემა. თანამედროვე დიზელის ძრავებისადმი წაყენებული ეკოლოგიური მოთხოვნები კონსტრუქტორებს უბიძგებს შექმნან ისეთი სისტემები, რომლის საშუალებითაც კიდევ უფრო მეტად გავზრდით შეფრქვევის წნევას წვის კამერაში. აღნიშნული სისტემის განმასხვავებელი კონსტრუქციული ელემენტია ტუმბო-ფრქვევანა.
სექციებიანი ტუმბო Common Rail სისტემა
თანამედროვე ძრავის კვების სისტემა მოიცავს ტურბო ჩაბერვას, რაც გულისხმობს ცილინდრის წვის კამერაში ჰაერის მაღალი წნევით შეშვებას. აღნიშნული მიიღწევა ტურბო კომპრესორით ან სუპერკომპრესორით. ჩაბერვის სისტემა წნევის მუდმივობის შესანარჩუნებლად აღჭურვილია წნევის საზომი სენსორებით და წნევის საერგულირებო სარქველით. ტურბო კომპრესორის გამოყენების შემთხვევაში ცხელი ჰაერის გასაგრილებლად გამოიყენება ჰაერის გაგრილების რადიატორი, ე.წ ინტერქულერი.
საბოლოო ჯამში კვების სისტემის ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტებია. საწვავის მიწოდების სისტემაში: საწვავის ავზი ელექტრო ტუმბოთი და დონის შესამოწმებელი სენსორით, დაბალი მილსადენებითა და ფილტრით, ავზის ვენტილაციის სარქველითა და ადსორბერით (ორთქლის გადამამუშავებელი სითხედ) მაღალი წნევის ტუმბო, მაღალი წნევის მილსადენები, გამანაწილებელი მილსადენი (ლიანდაგი) წნევის სარქველითა და სენსორით, მექანიკური და ელექტრო მაგნიტური ფრქვევანებით. აღნიშნული სისტემა ითვალისწინებს საწვავის უკუმიმართულებით გადაგზავნის კონტურს, რომელშიდაც გათვალისწინებულია საწვავის გამაგრილებელი მოწყობილობები. ბენზინით მომუშავე ძრავების შემთხვევაში ჰაერის მიწოდების სისტემაში გვხვდება დროსელის კვანძი, უქმისვლის რეგულატორით და ფარის მობრუნების კუთხის სენსორით.
შიგაწვის ძრავის კვების სისტემის ოპტიმალური მუშაობისთვის აუცილებელია ნამწვი აირების რეცირკულაციისა და გადამუშავების სისტემა. აღნიშნული სისტემა ემსახურება როგორც ეკოლოგიური პარამეტრების გაუმჯობესებას, ისე სამუშაო ნარევის ოპტიმალური პროპორციის განსაზღვრას. გადამუშავებული აირების გამომშვები სისტემა აღჭურვილია ლამბდა სენსორით, რომელიც პირდაპირ გავლენას ახდენს სამუშაო ნარევის პროპორციაზე. ლამბდა სენსორის ინფორმაციის საფუძველზე მართვის ბლოკს მოქმედებაში მოჰყავს ნამწვი აირების რეცირკულაციის სარქველი (EGR).
წითლად აღნიშნულია ჩამოთვლილი EGR და ლამბდა სენსორები
